1 grudnia, już od 1988 roku, obchodzony jest Światowy Dzień AIDS. Został on ustanowiony z inicjatywy Światowej Organizacji Zdrowia WHO. Najnowszy raport WHO podaje, że każdego dnia wykrywa się ponad 5000 nowych przypadków HIV. Tylko w 2017 roku zmarło ponad milion pacjentów. Niepokojący jest fakt szybkiego wzrostu liczby osób chorych na AIDS. Postępy w medycynie pomagają zrozumieć mechanizmy zakażenia, sposoby rozwoju choroby, ale skuteczność w jej zapobieganiu jest wciąż mało efektywna.
Żródło grafiki: turek24.com.pl
Od 1991 roku w każdy trzeci czwartek listopada w Polsce, tak jak na całym świecie, obchodzony jest Dzień Rzucania Palenia. Czterdzieści sześć lat temu (w 1974 roku) amerykański dziennikar,z Lynn Smith zaapelował do czytelników swojej gazety, by przez jeden dzień powstrzymali się od palenia papierosów. W efekcie aż 150 tysięcy ludzi próbowało przez jedną dobę wytrzymać bez tej używki. W następnych latach akcja objęła swoim zasięgiem wszystkie stany i większość palaczy. Zachęcone powodzeniem akcji Amerykańskie Towarzystwo Walki z Rakiem uznało trzeci czwartek listopada (tydzień przed obchodzonym w USA Dniem Dziękczynienia) za Dzień Rzucania Palenia. Tradycja ta szybko zaczęła obejmować także inne kraje.
O szkodliwym działaniu dymu tytoniowego wiedzą dużo chyba wszyscy. Nie ogranicza się ono tylko do „trucia” układu oddechowego. Toksyczne substancje wchłonięte do krwiobiegu rozprowadzane są po całym organizmie i wywierają szkodliwy wpływ na wszystkie jego funkcje.
Badania wykazały, że dym tytoniowy:
• podrażnia błonę śluzową nosa i jamy ustnej, przełyku oraz żołądka,
• ma właściwości alergizujące,
• ma działanie toksyczne na układ oddechowy, sercowo-naczyniowy, nerwowy, a także na wszystkie inne narządy i tkanki (m.in. trzustkę, nerki i pęcherz moczowy),
• może prowadzić do mutagennych, teratogennych oraz rakotwórczych zmian komórkowych.
Zakazy palenia w miejscach publicznych, wysokie ceny, akcje profilaktyczne i informacyjne (widoczne chociażby na każdej paczce papierosów hasła „Palenie zabija” czy graficzne „odstraszacze” w postaci zniszczonych organów wewnętrznych) coraz skuteczniej zniechęcają do sięgania po tradycyjne papierosy. W Polsce w ostatnich latach liczba palących sukcesywnie spada. Z wyników najnowszych badań, przeprowadzonych przez Głównego Inspektora Sanitarnego w 2019 roku, wynika, że odsetek regularnych palaczy zmalał z 31% w 2011 roku do 21% w 2019 roku. Wzrasta też odsetek osób, które nigdy nie paliły tytoniu i świadomie rezygnują nawet z próbowania „dymka”.
Niestety, w ostatnich latach szerzy się nowe zagrożenia dla zdrowia i życia. Modne stały się tzw. elektroniczne papierosy (e-papierosy). E-papieros to inaczej elektroniczny system dostarczający nikotynę do organizmu. To urządzenia elektroniczne, które podgrzewa ciecz (liquid) i wytwarza aerozol, czyli mieszankę małych cząstek w powietrzu, które są wdychane przez użytkownika do płuc. E-papieros zawiera nikotynę, aromaty i inne substancje chemiczne (np. acetaldehyd, formaldehyd, akroleinę, propanal, aceton, substancje karcynogenne). Aerozol z e-papierosów wdychają również osoby postronne, gdyż użytkownik wydycha go w powietrze.
Ponad połowa przebadanych w 2015 roku młodych ludzi (54,8%) uważała, że e-papierosy są dużo bezpieczniejsze, niż zwykłe papierosy. Używanie e-papierosów jest traktowane, zwłaszcza przez młodzież, jako mniej ryzykowne, gdyż nie zawierają ciał smolistych. Ponadto e-papierosy wyglądają atrakcyjnie, co osłabia negatywne przekonania na temat ich wpływu na zdrowie. Ludzie nie zdają sobie sprawy, że e-papierosy tak samo uzależniają i tak samo negatywnie wpływają na zdrowie, jak papierosy tradycyjne:
• niszczą układ oddechowy: powodują podrażnienie dróg oddechowych, zapalenie oskrzeli, kaszel, zmiany rozedmowe w płucach,
• osłabiają układ immunologiczny: zmniejszają wydajność układu odpornościowego, zwiększają ryzyko wystąpienia zapalenia płuc,
• niszczą ośrodkowy układ nerwowy: powodują zmiany zachowania, upośledzenie pamięci, skurcze i drżenie mięśni,
• zaburzają funkcjonowanie innych układów, np. powodują podrażnienie oczu, kontaktowe zapalenie skóry i oparzenia, nudności i wymioty, podrażnienie błony śluzowej gardła i jamy ustnej.
W czasach pandemii koronawirusa szczególnie należy dbać o bezpieczeństwo, odporność i zdrowie swoje oraz bliskich. Jak pokazują różne doniesienia, palacze zarówno tradycyjnych papierosów, jak i e-papierosów, mogą być zagrożeni bardzo ciężkim przebiegiem COVID-19. Koronawirus powoduje wzmożone włóknienie płuc nawet u osób bardzo młodych, które wdychają zanieczyszczone powietrze, palą papierosy lub e-papierosy. Palenie tytoniu przyczynia się również do zwiększenia ryzyka zgonu zakażonych. Zanotowano prawie dwukrotnie więcej śmiertelnych przypadków wśród palących niż wśród osób niepalących papierosów i e-papierosów.
Zachęcamy, aby w tym roku Światowy Dzień Rzucania Palenia pomógł wszystkim uzależnionym i eksperymentującym z tytoniową używką odnaleźć w sobie motywację i wytrwać w niepaleniu chociaż przez 24 godziny. Życzymy też, by dzień ten był początkiem, pierwszym krokiem do rozstania się z papierosem/e-papierosem na dobre. To naprawdę doskonały moment na rzucenie palenia!
Źródła informacji:
https://www.gov.pl/web/wsse-poznan/e-papierosy
https://portal.abczdrowie.pl/
https://www.mp.pl/pacjent/
Opracowała: Krystyna Orzechowska-Gryguc
III Liceum Ogólnokształcące w Łomży już od wielu lat propaguje honorowe oddawanie krwi. Wielu naszych uczniów przez kolejne lata brało udział w szkolnych akcjach honorowego oddawania krwi. Możemy być dumni z tego, że przez 20 lat nasi uczniowie oddali prawie 680 litrów tego cennego leku.
